Suriye’de Ulusal Diyalog Konferansı Kapanış Bildirisiyle Sonuçlandı

Suriye’de Heyet Tahrir Şam (HTŞ) öncülüğündeki cihatçı grupların 8 Aralık 2024 tarihinde başkent Şam’ın kontrolünü ele geçirmesi ve Beşar Esad yönetiminin yıkılmasının ardından Suriye’de kurulan yeni yönetimin Şam’da düzenlediği Ulusal Diyalog Konferansı, dün kapanış bildirisiyle tamamlandı. Kapanış törenine Suriye’deki HTŞ yönetiminin başkanı Muhammed El Colani (Ahmed El Şara) ve diğer geçici hükümet yetkilileri katılırken, Hazırlık Komitesi Başkanı Huda El Atasi, sonuç bildirisini okudu.

Ülkenin parçalanmasına veya herhangi bir toprağından vazgeçilmesine kesinlikle karşı çıkılması gerektiği belirtilen bildiride, İsrail’in Suriye’nin egemenliğine yönelik saldırıları kınandı. İsrail’in ihlallerinin ülkenin egemenliğine açık bir saldırı olduğu ifade edilen bildiride, işgalin derhal ve koşulsuz sona erdirilmesi, İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’nun provokatif açıklamalarının reddedilmesi ve uluslararası toplumun Suriye halkına yönelik saldırıları durdurması için sorumluluk alması talep edildi.

‘KALICI ANAYASA TASLAĞI İÇİN KOMİSYON KURULMALI’

AA’nın aktardığına göre, geçiş sürecinde anayasal boşluğu dolduracak geçici bir anayasal bildirgenin ilan edilmesi gerektiğine işaret edilen bildiride, yetkinlik ve adil temsil esaslarına göre geçici yasama meclisinin oluşturulması önerildi. Kalıcı anayasa taslağı için komisyon kurulması gerektiği dile getirildi. Bildiride, ifade özgürlüğünün güvence altına alınması, insan haklarına saygının esas olması, kadın haklarının korunması ve etnik, dini veya mezhebi temelli ayrımcılığın reddedilmesi konuları da öne çıkan başlıklar oldu. Şiddet, nefret söylemi ve intikamcı yaklaşımların reddedilmesi gerektiğine dikkat çekilen bildiride, toplumsal barışın sağlanması için adımlar atılmasının önemine işaret edildi.

Bildiride, siyasi katılımın genişletilmesini ve toplumun tüm kesimlerinin siyasi sürece dahil edilmesini sağlayacak yasaların çıkarılması önerildi. Ekonomik kalkınmanın hızlandırılması için yaptırımların kaldırılması çağrısı yapıldı, sivil toplum kuruluşlarının desteklenmesi ve toplumda diyalog kültürünün güçlendirilmesi gerektiği belirtildi.

Bildiride, vatandaşlık ilkesinin pekiştirilmesi, kamu kurumlarında reform ve eğitim sisteminin geliştirilmesinin altı çizildi. Silah kullanma yetkisinin devletle sınırlandırılmasının ve profesyonel bir ulusal ordu kurulmasının önemi vurgulanarak, resmi kurumlar dışındaki tüm silahlı oluşumların yasadışı gruplar olarak görülmesi gerektiği belirtildi. Konferansın sonunda da sonuç bildirisinin Suriye’nin özgürlük, adalet ve hukukun üstünlüğüne dayalı yeni geleceği için bir taahhüt niteliği taşıdığı ifade edildi.

ROJAVA’DAKİ YÖNETİMDEN TEPKİ

Öte yandan, yeterince kapsayıcı olmadığı gerekçesiyle eleştirilen Ulusal Diyalog Kongresi’ne ilişkin olarak Rojava’daki yönetimden de açıklama yapılarak kongre eleştirildi.

Rûdaw haber sitesinin aktardığına göre, Rojava’daki yönetimden 25 Şubat Salı günü konuya ilişkin yapılan açıklamada, Ulusal Diyalog Kongresi’nin Suriye halkının gerçek temsilcisi olmadığı, Esad yönetiminin çöküşünün ardından tüm bileşenleriyle birlikte, dışlanma ve ihmal olmaksızın birleşik bir Suriye inşa edilmesi gerektiği belirtildi. Açıklamada, kongrenin hazırlık sürecinin kapsayıcı olmadığı, katılımcıların Suriye halkının tüm bileşenlerini temsil etmediği ve kongre öncesinde yapılan toplantıların, halkın mücadele ederek ortadan kaldırmak istediği eski politikaların bir yansıması olduğu ifade edildi.

Kongrenin başlamasından önce Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi ve Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) konferansa davet edilmediği haberleri basına yansımış, SDG ve PYD’den Reuters haber ajansına yapılan açıklamalarda da hiçbir üyelerinin konferansa davet edilmediği belirtilmişti. Suriye Kürt Ulusal Konseyi (ENKS) Sözcüsü Faysal Yusuf da geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, konferansa hiçbir Kürt temsilcinin çağrılmadığını söylemişti. “Sadece bazı Kürt bireyler davet edildi. Bu durum, Kürt partilerinin dışlanmasıdır” diye konuşan Faysal Yusuf, ”Biz, Kürt partilerinin de bu süreçte yer almasını talep ediyoruz. Kürtler, Suriye’nin geleceğini şekillendirme sürecinden dışlanmamalıdır” demişti.

600’Ü AŞKIN DAVETİYE GÖNDERİLMİŞTİ

Suriye’deki yeni yönetim tarafından 12 Şubat’ta kurulan Hazırlık Komitesi, Ulusal Diyalog Konferansı için yurt içi ve yurt dışından 600’ü aşkın kişiye davetiye göndermişti. Konferansta, geçiş döneminde adalet, yeni anayasa, kurumların yeniden inşası ve reformu, kişisel özgürlükler, sivil toplum kuruluşların önemi ile ekonomi başlıklarıyla gün boyu altı çalıştay düzenlenmesi bekleniyordu. Konferansın sonuçları, ülkenin yeni yöneticilerine tavsiye niteliği taşıyan kararlar olurken bunların bağlayıcılığı bulunmuyor.

Hazırlık Komitesi, konferans öncesinde ülkenin farklı illerinde 30’dan fazla toplantı gerçekleştirmişti. Bu toplantılara 4 binden fazla kişinin katıldığını açıklayan komite, ilk olarak 16 Şubat’ta Humus’ta toplantı düzenlemiş, ardından Suriye’nin Tartus, İdlib, Hama, Süveyda, Dera, Deyr El Zor ve Halep illerinde bölge temsilcileriyle bir araya gelmişti. Komite, Haseke ve Rakka’nın temsilcileriyle de Şam’da oturumlar gerçekleştirmişti.

(DIŞ HABERLER SERVİSİ)